از آغاز هستی و هبوط حضرت آدم(ع) به زمین، همواره کسانی برای برقراری ارتباط بین خالق و مخلوق تعیین شده اند تا به نحوی بشر را با مقام قدسی خداوند آشنا سازند: « قُلْنَا اهْبِطُواْ مِنْهَا جَمِیعاً فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُم مِّنِّی هُدًی فَمَن تَبِعَ هُدَایَ فَلاَخَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ؛ گفتیم: از بهشت بیرون روید، پس اگر از جانب من راهنمایانی برایتان آمدند، بر آنها که از راهنمایان من پیروی کنند بیمی نخواهد بود و اندوهگین نمیشوند.»(بقره، آیه38) امام صادق(ع) در این خصوص می فرمایند: « إِنَّ الأَرْضَ لاتَخْلُو إِلا وَ فِیهَا إِمَامٌ؛ زمین هیچگاه از امام خالی نخواهد بود.»(اصول کافی، ج1، ص178)
انسان از ابتدا با تبعیت از فطرت پاک در جستجوی حقیقت و دین الهی است؛ بنابر این نمی توان انسانی را پیدا کرد که در ضمیر خود، به انسانی فراتر از خویش اعتقاد نداشته باشد. متاسفانه علی رغم نقش محوری ولایت در نظام آفزینش، برخی از پذیرش حجت های الهی خودداری می کنند. این در حالی است که بسیاری از آنها به خدا و دین و شریعت اعتقاد قلبی داشته و ضرورت وجود نمایندگان الهی بر روی زمین را درک می کنند. طبق تعالیم قرآن کریم علت اصلی مخالف انسان ها با رسولان و اولیای دین در هر عصر و زمانی، تردید بر سر مصداق بوده است نه اصل مدعا. به عنوان مثال خداوند در بیان علت ایمان نیاوردن فرعون و اطرافیانش به حضرت موسی(ع) می فرماید: «فَقَالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشَرَیْنِ مِثْلِنَا وَ قَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ؛ آنها گفتند: آیا ما به دو انسان همانند خودمان ایمان بیاوریم، درحالی که قوم آنها ما را پرستش می کنند.»(مومنون، آیه47) در مورد دیگر انبیاء الهی نیز همین استدلال به چشم می خورد: «قَالَتْ رُسُلُهُمْ أَفِی اللّهِ شَکٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ یَدْعُوکُمْ لِیَغْفِرَ لَکُم مِّن ذُنُوبِکُمْ وَ یُؤَخِّرَکُمْ إِلَی أَجَلٍ مُّسَمًّی قَالُواْ إِنْ أَنتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِّثْلُنَا تُرِیدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا کَانَ یَعْبُدُ آبَآؤُنَا فَأْتُونَا بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ؛ پیامبران آنها گفتند: آیا در خدا شک است؟! خدائی که آسمان ها و زمین را آفریده؟! او که شما را دعوت می کند تا گناهانتان را ببخشد و تا موعد مقرری شما را باقی گذارد، آنها گفتند: شما انسانهایی مثل ما هستید و می خواهید ما را از آنچه پدرانمان می پرستیدند باز دارید، شما دلیل روشنی برای ما بیاورید!»(ابراهیم، آیه10)
این استدلال در وقایع بعد از رحلت رسول گرامی(ص) نیز مورد توجه گروهی از مسلمانان قرار گرفت و متاسفانه علی رغم تعیین مصداق ولایت در واقعه غدیر خم، اکثر مسلمانان از مدار ولایت فاصله گرفتند که تا امروز ادامه دارد.