شخصیت حقیقی و حقوقی انسان


در عرف جامعه از دو شخصیت حقیقی و حقوقی افراد صحبت می شود. در واقع انسان، از زمان تولد تا زمانی که از دنیا می رود، دارای شخصیت حقیقی است. به بیان ساده، همه افراد بشر در نظام اجتماعی، یک شخص حقیقی، محسوب می شوند. همه انسان ها می­ توانند ـ بر اساس قانون ـ یک شخصیت حقوقی کسب یا ایجاد نمایند. بعضی از افراد با تشکیل گروه و سازمان، تأسیس شرکت و مؤسسه و پذیرفتن یک مسؤولیت اداری و اجتماعی، اقدام به کسب شخصیت حقوقی، نماید. شخصیت حقوقی عبارت از عناوینی است که افراد در جامعه با آن عناوین شناخته می شوند مانند دبیر جامعه اسلامی دانشگاهیان، مدیر مؤسسه سه علامه و رئیس دانشکده ادبیات...بدیهی است در صد کمی از افراد شخصیت حقوقی دارند.

اما در نظام آفرینش همه افراد دارای دو شخصیت حقیقی و حقوقی هستند و در دو ماموریت جداگانه، نسبت به هر یک از آنها وظایفی دارند:

الف ـ انسان حقیقی: مخلوقی است از خاک: « وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنْسَانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ* ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِی قَرَارٍ مَکِینٍ* ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ؛ و به یقین انسان را از عصاره ای از گل آفریدیم، سپس او را [به صورت] نطفهای در جایگاهی استوار قرار دادیم. آنگاه نطفه را به صورت علقه درآوردیم پس آن علقه را [به صورت] مضغه گردانیدیم و آنگاه مضغه را استخوان هایی ساختیم بعد استخوان ها را با گوشتی پوشانیدیم آنگاه [جنین را در] آفرینشی دیگر پدید آوردیم آفرین باد بر خدا که بهترین آفرینندگان است.»(سوره مؤمنون، آیات12تا۱۴) بسیار حریص: « إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا* إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا* وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعًا؛ به راستی که انسان سخت آزمند خلق شده است، وقتی که صدمهای به او می­رسد عجز و لابه می­کند و چون خیری به او رسد بخل می­ورزد.» (سوره معارج، آیات 19تا۲۱) با صفات و ویژگی های متفاوت از قبیل ضعیف، عجول و...

ب ـ انسان حقوقی : نماینده و جانشین خدا در زمین: « وَ إِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأَرْضِ خَلِیفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِیهَا مَنْ یُفْسِدُ فِیهَا وَ یَسْفِکُ الدِّمَاءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لا تَعْلَمُونَ؛ و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت: من در زمین جانشینی خواهم گماشت [فرشتگان] گفتند: آیا در آن کسی را میگماری که در آن فساد انگیزد و خونها بریزد و حال آنکه ما با ستایش تو [تو را] تنزیه می­کنیم و به تقدیست می پردازیم. فرمود: من چیزی میدانم که شما نمی­دانید.»(سوره بقره، آیه۳۰)که موظف است در زمین، سخن خدا را بگوید و احکام الهی را اجرا نماید...