مدیریت زمان


بدیهی است که هر ثانیه و دقیقه یک ظرف زمانی است که باید آن را بر حسب اولویت و به شکل حساب شده پر کرد؛ بنابر این می‌توان گفت که مدیریت زمان، همان استفاده حداکثری از فرصت­ ها می‌باشد. رسول گرامی اسلام(ص) خطاب به ابوذر فرمودند: « یا اباذر! کُن عَلی عُمرِکَ اَشَحُّ مِنکَ عَلی دِرهَمِکَ وَ دینارِک؛ ای ابوذر! در [هزینه کردن] عمرت بخیل‌تر از درهم و دینارت باش.»(بحارالانوار ج 77، ص78) بخل در هزینه کردن عمر، به این معناست که نگذارد عمر گران­بها بیهوده صرف شود و این ثروت ارزشمند و بی‌بدیل را مفت و مجانی از دست ندهد.

بی فایده هر که عمر درباخت چیزی نخرید و زر بینداخت

سعدی

این هدیه و ثروت تبدیل ناپذیر الهی باید در امور با ارزشی، مانند عبادت، کسب علم و دانش و خدمت به بندگان خدا صرف گردد. امام علی(ع) با اشاره به اهمیت این نعمت بزرگ الهی فرمودند: « اِنَّ اَوقاتَکَ اَجزاءُ عُمرِکَ، فَلا تَنفِذلَک وَقتاً اِلا فیما یُنجیکَ؛ همانا وقت ­های تو، جزء جزء عمر توست، پس بکوش وقتت جز در مواردی که موجب نجاتت می شود، تلف نشود.» (غررالحکم، ج 1،ص252) همچنین فرمودند: « تَزَوَّد مِن یَومِکَ لِغَدِکَ وَ اغتَنِم عَفوَ الزَّمانِ وَ انتَهِز فُرصَةَ الاِمکان؛ از امروزت برای فردایت توشه برگیر و کثرت وقت را غنیمت شمار و از فرصت بودن استفاده کن.»(همان، ص394)

همچنین از آن حضرت(ع) نقل شده است که فرمودند: « فَتَدارَک مابَقِیَ مِن عُمرِکَ وَلاتَقُل غَداً اَو بَعدَ غَدٍ، فَاِنَّما هَلَکَ مَن کانَ قَبلَکَ بِاِقامَتِهِم عَلی الاَمانیّ وَ التَّسویف حَتّی اَتاهُم اَمرُ اللّهِ بَغتَةً وَ هُم غافِلُون؛ با آنچه از عمرت باقی مانده است گذشته را جبران کن، فردا و پس فردا نگو، زیرا گذشتگانی که به هلاکت رسیدند به علّت پایداری در آرزوها و امروز و فردا کردن بود، تا آن زمان که ناگهان فرمان خدا(مرگ) به سویشان آمد و آنان در غفلت به سر می ­بردند.»(اصول کافی، ج2، ص136)

غنیمت شمردن فرصت، به‌خصوص فرصت عمر، سفارش انبیا و اولیا الهی است. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: « ان لربکم فی ایام دهرکم نفحات الا فتعرضوا لها؛ در ایام زندگی شما، اوقات و فرصت­ های مناسبی را خداوند در اختیارتان قرار می دهد، بکوشید از آن فرصت­ ها استفاده کنید.»(احیاء العلوم، ج 1، ص134)

امام علی (ع) هم فرمودند: « قُرِنَتِ الْهَیْبَةُ بِالْخَیْبَةِ وَ الْحَیَاءُ بِالْحِرْمَانِ وَ الفُرصَه تمُّر مرِّ السَحاب فانتَهِزوا فُرَصَ الخَیّر؛ ترس قرین یأس، و کم­رویی همراه با محرومیت است و فرصت مانند ابر از افق زندگی می‌گذرد، مواقعی که فرصت‌های خیری پیش می‌آید غنیمت بشمارید و از آنها استفاده کنید.»(نهج‌البلاغه، حکمت21)

فرصت یعنی نوبت آماده شدن شرایط لازم برای نیل به هدف؛ استفاده از فرصت، یعنی سعی در راه بهره‌برداری صحیح از آن نوبت. عاقل‌ترین مردم کسانی هستند که همواره از شرایط موجود بیشترین استفاده را می‌کنند؛ ترس و کم­رویی باعث نمی شود فرصت­ های طلایی زندگی را به رایگان از دست بدهند.