قوانین مالیات بر ارث
1- تعریف
به تمامی اموال منقول و غیر منقول، بدهی‌ها و مطالبات متوفی، ارث گفته می‌شود و اگر پس از درگذشت شخصی، به وارثان وی مالی برسد، مشمول مالیات خواهد شد که در اسرع وقت باید نسبت به پرداخت آن اقدام نمایند. مالیات بر ارث گونه‌ای از مالیات مستقیم و از نوع مالیات بر دارایی است. سؤال مهم: نرخ محاسبهٔ مالیات بر ارث چقدر است؟ تا قبل از تاریخ 1/1/95 ماترک متوفی ابتدا توسط سازمان امور مالیاتی ارزش‌گذاری، دیون و هزینه‌ها اخذ و سپس از مابقی اموال، سهم هر ورثه مشخص می‌گردید اما در قانون جدید که بعد از تاریخ 1/1/95 اعمال گردیده است، اموال متوفی گروه‌بندی و براساس گروه، متفاوت خواهد بود.
قوانین مالیاتی در این بخش شامل دو دسته است:1- مالیات بر اموال 2- مالیات بر ارث. مالیات بر اموال، شامل همهٔ دارایی‌های فرد متوفی است حتی اگر ورثه‌ای نداشته باشد. مالیات بر ارث، شامل اموالی است که از متوفی به وارثان می‌رسد که در ایران تنها این نوع مالیات دریافت می‌گردد.
2- قوانین مالیات بر ارث
قانون مالیات بر ارث برای اولین بار در آبان ۱۳۱۶ تصویب شد. پس از آن دچار تغییرات بنیادی شده تا اینکه در فروردین ماه 95 قوانین مالیات بر ارث، تصحیح و اجرا شد. مواردی از قوانین تصحیح شده:
حذف معافیت‌ها: طبق قانون جدید، معافیت‌های مالیات بر ارث حذف شدند. در گذشته وراث شامل 3 میلیون معافیت مالیاتی می‌شدند همچنین اگر هرکدام از ورثه معلولیت داشتند، این مبلغ تا 5 میلیون افزایش پیدا می‌کند اما در قانون جدید این مورد برداشته شد.
علام دارایی بدون گواهی، ممنوع: در گذشته مؤسسات اعتباری و بانک‌ها موظف بودند پس از فوت شخص تا حداکثر یکماه لیست کامل تمام اموال و دارایی‌های شخص اعم از وجوه نقدی یا سکه را به ادارهٔ مالیات تحویل دهند اما در قانون جدید قبل از مشاهدهٔ برگهٔ گواهی پرداخت مالیات، مجاز به انجام این‌کار نیستند. همچنین طبق قانون جدید، وراث می‌توانند بدون داشتن گواهی پرداخت مالیاتی نسبت به دریافت برگهٔ انحصار وراثت از شورای حل اختلاف اقدام کنند.
امکان محاسبه جداگانه اموال: بر این اساس دیگر کل اموال شخص متوفی به طور یکجا محاسبه نمی‌گردد بلکه وراث می‌توانند نسبت به دارایی‌های خود به شکل جزئی تصمیم‌گیری و مالیات آن‌را جداگانه پرداخت نمایند.
ارزش ثروت به قیمت روز: در صورتی‌که مالیات بر ارث تا یکسال پس از مرگ توسط وراث پرداخت نگردد، پس از آن هزینهٔ کفن و دفن از اموال کسر نخواهد شد همچنین دارایی‌های متوفی بر اساس قیمت روز محاسبه و مالیات آن دریافت می‌گردد.
در قانون گذشته وراث تا شش‌ماه زمان داشتند تا اظهارنامهٔ خود را به ادارهٔ مالیات تسلیم نمایند در غیر این‌صورت مشمول جریمه می‌شدند اما در قانون جدید جریمه‌ای در کار نیست.
در گذشته انجام امور مالیات بر ارث حضوری صورت می‌گرفت اما در قانون جدید تمام مراحل آنلاین صورت می‌گیرد.
بر اساس قانون جدید، تا زمان انتقال اموال توسط وراث مالیاتی پرداخت نمی‌گردد.
سپرده‌های بانکی متوفی در مؤسسات معتبربرای وراث طبقهٔ اول مشمول 3 درصد مالیات و در مؤسسات غیر معتبرشامل 10 درصد است.
نرخ‌های مالیاتی برای طبقهٔ اول کاهش و برای وراث طبقهٔ دوم و سوم 2 و 4 برابر وراث طبقهٔ اول است.
موارد عدم شمول مالیات بر ارث طبق قانون جدید:1- وجوه بازنشستگی و وظیفه و مزایای پایان خدمت 2- بازخرید خدمت مرخصی 3- اموالی که مورد وقف، نذر یا حبس واقع شده 4- اثاث منزل محل سکونت متوفی
وراث طبقات اول و دوم شهدا مشمول مالیات بر ارث نمی‌شوند.
با توجه به اصلاحات جدید در قوانین مالیات بر ارث، اختلاف میان سازمان امور مالیاتی و وراث متوفیان به حداقل رسیده و امکان رسیدگی نهادهای مسئول و همراهی وارثان فراهم گردیده است. البته قوانین مالیات بر ارث تغییرات جزئی دیگری کرده که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است.