با توجه به میزان سود دهی پرورش قارچ، تعداد سالن های قارچ تازه تاسیس رو به افزایش بوده و به یکی از مشاغل مورد توجه تبدیل شده است. این حرفه نیز مانند تمامی مشاغل دیگر، نیازمند دانش و رعایت نکات زیادی می باشد. در پرورش قارچ میزان دما، رطوبت و تهویه هوا بسیار پر اهمیت بوده و تغییر کوچکی در میزان این سه مورد، باعث کاهش محسوس محصولات و یا عدم محصول دهی سالن می شود.
این مقاله به بررسی اهمیت دما و رطوبت پرورش قارچ و راه های تامین آن می پردازد.
میزان دمای مورد نیاز گلخانه :
دمای پرورش قارچ، یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در محصول دهی سالن می باشد. زندگی قارچ ها از میسلیوم ها شروع می شود، پس از کاشت بذر در کمپوست و تامین شرایط مناسب برای تولید قارچ، میسلیوم ها، مانند ریشه های یک گیاه شروع به رشد می کنند. در دما کمتر از 10 درجه، رشد این ریسه ها قطع شده و دمای بیش از 30 درجه نیز باعث مرگ آن ها می شود، به طور کلی، عدم رعایت دمای مورد نیاز قارچ، باعث عدم محصول دهی سالن خواهد بود.
دمای مناسب برای سالن های پرورش قارچ 20 تا 23 درجه سانتیگراد بوده که باید به صورت پیوسته کنترل شود.
هوادهی سالن قارچ :
تامین هوای پاکیزه برای رشد قارچ ها، یکی دیگر از عوامل حیاتی برای این منظور می باشد، که با استفاده از دستگاه های تهویه به راحتی فراهم می شود. تهویه هوا به دلیل افزایش دی اکسید کربن در سالن، لازم می باشد. هنگام روشن کردن دستگاه تهویه، دقت در جلوگیری از کاهش دمای سالن ضروری است.
دی اکسید کربن :
دی اکسید کربن، تاثیر زیادی بر رشد میسلیوم ها دارد و باید با استفاده از دستگاه های اندازه گیری کنترل شود.
رطوبت مناسب پرورش قارچ :
گزینه حیاطی دیگر برای رشد قارچ ها، تنظیم رطوبت سالن می باشد. حدود 90 درصد از قارچ را آب تشکیل می دهد، بنابراین برای رشد و میوه دهی به رطوبت فراوانی نیاز دارد. بنابراین جهت تامین این مقدار رطوبت ، خرید دستگاه رطوبت ساز و استفاده از انها در سالن قارچ ضروری می باشد.
با توجه به اینکه قارچ مانند سایر گیاهان، پوششی برای جلوگیری از تبخیر آب موجود در بافتش ندارد، تبخیر آب درون بافتی قارچ، سریع تر شکل می گیرد، بنابراین محیط سالن، باید بگونه ای مرطوب باشد که از این تبخیر جلوگیری شود، در غیر این صورت قارچ تولیدی خشک و بدون کیفیت خواهد بود.
میزان رطوبت برای تمامی مراحل پرورش قارچ :
در هر مرحله از رشد، رطوبت لازم برای پرورش قارچ متفاوت است، با داشتن اطلاعات کافی در این زمینه، به راحتی رطوبت مورد نیاز سالن های پرورش خود را تامین کنید:
رطوبت بین 95 تا 96 درصد – مرحله ریسه دوانی در کمپوست – روز اول تا 15
رطوبت 95 درصد – مرحله ریسه دوانی در خاک پوششی و سفید شدن سطح خاک – روز 16 تا 25
رطوبت 95 تا 96 درصد – مرحله ایجاد شوک و هوادهی به قارچ ها و پین زنی – روز 25 تا 36
رطوبت 80 تا 85 درصد – مرحله رشد قارچ ها پس از مراحل پین زنی – روز 25 تا 38
رطوبت 82 تا 90 درصد – در مراحل برداشت اول، دوم و سوم – روز 39 تا 59
تاثیر کاهش رطوبت برای قارچ :
همانطور که گفته شد، رطوبت مناسب برای پرورش قارچ، بسیار حیاتی می باشد، در اینجا به برخی مضرات کاهش رطوبت در سالن قارچ می پردازیم :
کم وزنی و پشت باز شدن قارچ دکمه ای : در صورت باز شدن کلاهک قارچ و دیده شدن قسمت هاگدان، محصول کیفیت لازم برای فروش را نداشته و خریداری نخواهد شد، کم آبی باعث باز شدن کلاهک و تیره شدن هاگدان می شود.
پین مردگی : مرحله رشد اولیه قارچ و تبدیل ریسه ها به کلاهک های نخودی قارچ را پین می گویند، که با کاهش رطوبت، این پین ها تشکیل نشده و عملا تولید قارچ اتفاق نمی افتد.
محصول کثیف و آلوده : با کاهش رطوبت و آب دهی نامناسب، قارچ ها در زیر خاک رشد کرده و کثیف و بی کیفیت خواهند بود.
توخالی شدن و ماشوره ای شدن ساقه قارچ ها : به دلیل عدم رطوبت رسانی و آب دهی نامناسب این اتفاق صورت می گیرد، در صورت تبخیر زیاد و خشک شدن آب خاک پوششی و پس از آن با آبیاری ناگهانی، شما شاهد ساقه های توخالی قارچ می باشید.
ترک برداشتن کلاهک قارچ : رطوبت سالن قارچ پایین تر از 85 درصد، باعث ترک برداشتن کلاهک قارچ و عدم وزن گیری می شود. همچنین وجود لکه هایی بر سطح آن، کیفیت قارچ تولیدی را کاهش می دهد.
افزایش رطوبت سالن قارچ چه عوارضی را در پی دارد ؟
علاوه بر کاهش رطوبت، افزایش رطوبت نیز ضرر زیادی به محصول تولیدی وارد کرده که لازم است با تنظیم رطوبت و دما از بروز این مشکلات جلوگیری کنیم :
بلند شدن ساقه : به دلیل آبیاری بیش از حد و رطوبت زیاد، ساقه ها برای تنفس بهتر قارچ، قد می کشند که این نیز باعث کاهش شدید کیفیت قارچ می شود.
با افزایش رطوبت خاک پوششی قارچ و رطوبت کمپوست قارچ، باکتری های مضر شروع به رشد کرده و باعث کپک زدن پین ها و قارچ می شوند.
پیدایش لکه های قهوه ای بر روی کلاهک قارچ، از دیگر تاثیرات رطوبت بیش از حد است.
راهکارهای تنظیم رطوبت سالن پرورش قارچ :
کنترل رطوبت سالن قارچ و استفاده از رطوبت سنج، باعث تنظیم صحیح رطوبت و عدم آسیب به محصولات می شود. استفاده از رطوبت سازهای اتوماتیک برای این منظور کاربرد فراوان دارد.
رطوبت سازهای التراسونیک :
یکی از پرکاربرد ترین رطوبت سازها در تمامی صنایع از جمله گلخانه ها، سالن های پرورش قارچ ، صنایع چاپ و کاغذ، دستگاه رطوبت ساز التراسونیک می باشد. این دستگاه نسل جدید، با تولید ارتعاشات فراصوت، توسط پیزوالکتریک های سرامیکی، باعث شکستن پیوندهای مولکولی آب و تبدیل آن به مه سرد می شود. این مه سرد سبک باعث تامین رطوبت سالن پرورش قارچ شده و از بروز مشکلات کاهش رطوبت، جلوگیری می کنند.
رطوبت سازهای التراسونیک، با ابعاد مختلف، برای تمامی سالن های پرورش قارچ در هر اندازه و در تمام مراحل تولید، مثمر ثمر واقع می شوند. این دستگاه پرکاربرد، با تنظیم رطوبت مورد نیاز، به صورت خودکار و اتوماتیک، از برهم خوردن ناگهانی تعادل رطوبت سالن قارچ جلوگیری می کند.
مه تولید شده توسط دستگاه التراسونیک، بسیار سبک بوده و به صورت کاملا یکنواخت در محیط پخش می شود، برخی از دستگاههای رطوبت ساز پرورش قارچ، دارای فن بوده تا سرعت پخش رطوبت را افزایش دهند.
رطوبت ساز های پروانه ای :
یکی از پرکاربرد ترین رطوبت ساز سالن قارچ، رطوبت سازهای پروانه ای هستند. مه ساز دیسکی با بدنه گالوانیزه ی ضد زنگ و پروانه آلومینیوم، در ابعاد مختلف قادر به تامین رطوبت سالن های پرورش قارچ و همچنین آب پاشی محیط با قطرات بسیار ریز آب می باشد. این دستگاه با استفاده از نیروی گریز از مرکز و چرخش سریع پروانه، قطرات آب را به پودر تبدیل کرده و در محیط پخش می کند. استفاده از این دستگاه ها باعث طراوت قارچ های تولیدی می شود.
قیمت رطوبت ساز پروانه ای قارچ به نسبت رطوبت سازهای دیگر کمتر بوده و قابلیت اتصال به شیر آب شهری را دارند. یکی از مزایای استفاده از رطوبت ساز دیسکی، عمر بالای این دستگاه است.
رطوبت سازهای نازلی :
بهترین رطوبت ساز برای پخش یکسان قطرات در تمامی نقاط سالن قارچ، مه پاش نازلی میباشد، دستگاه های نازلی نصب پیچیده تری نسبت به سایر رطوبت سازها دارند.
با توجه به نقشه و ابعاد سالن، با استفاده از موتور و شیلنگ های فشار قوی، در قسمت های مختلف سالن تعداد مورد نیاز نازل به پایه نازل ها متصل می شود، پس از نصب نازل ها، آب با فشار بالا از صافی رد شده و پس از برخورد با نازل ها، به صورت پودر شده از آن خارج می گردد.
صافی رطوبت ساز نازلی، از ورود املاح به شینگ ها جلوگیری کرده و مانع مسدود شدن سوراخ نازل می شود.
مرطوب کننده مه گرم :
مرطوب کننده تبخیری گرم با استفاده از المنت و تبخیر آب موجب افزایش رطوبت می شود. این دستگاه های بخور به دلیل مصرف برق بالا نسبت به سایر دستگاه ها و افزایش دمای محیط، برای استفاده در سالن های پرورش قارچ توصیه نمی شوند.
اهمیت استفاده از مه پاش ها برای تامین رطوبت مورد نیاز سالن پرورش قارچ :
رطوبت سازهای eig ، از رطوبت دهی بیش از حد به محیط جلوگیری کرده و با استفاده از تکنولوژی روز، سبب جلوگیری از پخش قطرات درشت آب در محیط می شوند. آنها علاوه بر تامین رطوبت پرورش قارچ ، از خیس شدن محیط نیز جلوگیری میکنند.
جاری شدن آب بر سطح خاک پوششی، باعث کپک زدن قارچ ها و له شدن آن ها می شود.
عدم تنظیم رطوبت و یا پاشیدن قطرات درشت آب بر روی کلاهک قارچ ها، رشد باکتری و فساد قارچ را به دنبال خواهد داشت.
همچنین ریزش قطرات آب بر روی سطح کلاهک، موجب بروز لکه های قهوه ای و ظاهر بد قارچ می شود که جذابت قارچ را برای مشتری کاهش می دهد.
نکات قابل توجه قبل از خرید دستگاه رطوبت ساز :
قبل از خرید هر وسیله تخصصی، داشتن اطلاعات کافی در مورد آن و دانستن نکات مهم برای خرید، منجر به بهترین انتخاب و عدم پشیمانی از خرید بدون تفکر می شود، از این رو برای خرید دستگاه رطوبت ساز مورد نیاز سالن خود، ضروری است به نکات زیر دقت فرمایید :
ابعاد سالن پرورش قارچ :
استفاده از رطوبت سازهای کوچک در سالن های بزرگ به هیچ عنوان نمی تواند رطوبت را برای قارچ ها فراهم آورد و به عکس، دستگاه های بزرگ باعث افزایش رطوبت بیش از حد مجاز و سایر مشکلات آن خواهد شد. بنابراین با توجه به ابعاد سالن اقدام به خرید کنید.
داشتن رطوبت سنج و سنسور قطع آب :
وجود سنسور رطوبت و سنسور آب، باعث قطع خودکار دستگاه، به هنگام افزایش بیش از حد رطوبت و یا کاهش آب مخزن شده، که این برای سلامت قارچ ها بسیار اهمیت دارد.
ضد زنگ بودن :
به دلیل رطوبت حدود 90 درصد در سالن قارچ، استفاده از فلزات قابل زنگ زدن در دستگاه موجب تخریب سریع آن خواهد بود. پلاستیک های بهداشتی ABS و فلز استیل و آلومینیوم با قرار گرفتن در مجاورت رطوبت، دچار زنگ زدگی نمی شوند.
جمع بندی :
با استفاده از دستگاه های رطوبت ساز eig ، نه تنها نکات مورد نیاز برای خرید دستگاه را رعایت کرده اید بلکه، با استفاده از گارانتی 12 ماهه و خدمات پس از فروش 10 ساله، کیفیت خرید خود را تضمین می کنید.