امروزه به دلیل استفاده گسترده از فضای مجازی و انبوه اپلیکیشن ها و برنامه هایی مانند واتس اپ، تلگرام، اینستاگرام و ... متاسفانه عده ای قصد سوء استفاده از این فضا را دارند. ما جریمه انتشار عکس و فیلم در فضای مجازی و مجازی می پردازیم.
ابتدا به بررسی جرم انتشار عکس و فیلم خصوصی می پردازیم و سپس به بررسی انتشار عکس ها و فیلم های مستهجن در فضای مجازی می پردازیم.
ابتدا به جرم انتشار عکس و فیلم خصوصی بپردازیم. قانونگذار در مواد ۷۴۴ و ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی به این جرم رسیدگی و جرم انگاری کرده است.
ماده ۷۴۴ قانون مجازات اسلامی
هرکس با استفاده از سیستم های رایانه ای یا مخابراتی فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر یا تحریف کند و با علم به تغییر یا تحریف آن را منتشر یا منتشر کند به نحوی که معمولاً موجب هتک حیثیت او شود به حبس می رسد. از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا چهل میلیون (40.000.000) ریال یا هر دو.
تبصره - در صورتی که تغییر یا تحریف مزبور قبیح باشد مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی
هر کس از طریق سیستم های رایانه ای یا مخابراتی، صوت، تصویر یا تصویر یا سایر اسرار خصوصی یا خانوادگی را بدون رضایت خود منتشر یا در دسترس دیگران قرار دهد، مگر در موارد قانونی، به نحوی که منجر به ضرر یا افترا شود. در غیر این صورت به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا چهل میلیون (40.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
شرایط این جرم به شرح زیر است:
لازم به ذکر است که از آنجایی که این جرم جزو جرایم رایانه ای است، لذا برای تحقق آن باید انتشار از طریق سامانه های رایانه ای یا مخابراتی صورت پذیرد. لذا انتشار از طریق پوستر و اطلاعیه و غیره مجازاتی در این ماده ندارد، بلکه مطالب دیگری به آن اختصاص داده شده است.
طبق ماده (745) اقدام به انتشار فیلم و عکس باید بدون رضایت مجنی علیه انجام شده باشد. همچنین نباید به دستور قانون یا مراجع قضایی باشد.
ویدیو یا عکس یا صدا متعلق به شخص دیگری است. بنابراین انتشار فیلم و عکس یا صوت خود شخص در این ماده مجازات ندارد، اما در صورت داشتن شرایط خاصی مثلاً مستهجن بودن، قابل پیگیری است.
هر ویدیو، عکس یا صدای دیگری باید منتشر شود یا در دسترس دیگران باشد. یعنی به گونه ای که حقیقت عنوان منتشر شود.
شخصی عمداً و با نیت بد و عالماً مرتکب این عمل شده است و اگر سهو سهو باشد قابل تعقیب این ماده نیست.
در صورتی که مجنی علیه از ارتکاب این جنایت متضرر شود یا این عمل موجب تضییع حیثیت وی شود. بنابراین برای تحقق این جرم باید نتیجه ای از آن حاصل شود و صرف ارتکاب آن بدون ایجاد ضرر و افترا جرم نیست.
طبق ماده (744) به موردی اطلاق می شود که مرتکب ابتدا فیلم یا عکس یا صدای دیگری را تغییر داده یا تحریف کند و سپس آن را منتشر کند. مثلا از طریق فتوشاپ. بنابراین برای اعمال مجازات طبق این ماده لازم است که مرتکب ابتدا تغییر و تحریف کرده باشد.
مجازات انتشار عکس و فیلم مستهجن در فضای مجازی
در ماده 742 قانون مجازات اسلامی، بند مجازات انتشار عکس و فیلم مستهجن در فضای مجازی را جرم دانسته است.
که طبق این آیین نامه؛
هر کس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده، محتوای مستهجن را منتشر، توزیع یا تجارت کند یا به قصد تجارت یا فساد آن را تولید، ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا محکوم خواهد شد. جریمه شد از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا چهل میلیون (40.000.000) ریال یا هر دو مجازات خواهد شد.
تبصره 1- ارتکاب اعمال فوق در خصوص مطالب مبتذل موجب محکومیت حداقل یکی از مجازاتهای فوق می شود.
مطالب و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می شود که دارای صحنه ها و تصاویر ناپسند باشند.
تبصره 2- در صورت ارسال مطالب مستهجن به کمتر از ده نفر، مرتکب از یک میلیون (1.000.000) ریال تا پنج میلیون (5.000.000) ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
تبصره 3- در صورتی که مرتکب اعمال مذکور در این ماده را پیشه کرده یا به طور سازماندهی شده مرتکب آن شود در صورتی که مفسد فی الارض شناخته نشود به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم می شود. .
تبصره 4- محتوای مستهجن به تصویر، صدا یا متن یا متن واقعی یا غیر واقعی اطلاق می‌شود که برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا انسان یا رابطه جنسی را نشان دهد.
در ادامه نمونه طومار در خصوص انتشار عکس و فیلم فحاشی در فضای مجازی در اختیار کاربران محترم قرار گرفته است.
با توجه به ind