کنترل وزن اصولی با کمکگرفتن از علم پزشکی بسیار مؤثرتر از دنبالکردن حرف اطرافیان و باورهای نادرست رایج است. در ادامه به برخی از باورهای غلط اما رایج دربارهٔ رژیم غذایی میپردازیم:
۱- محدودکردن وعدهٔ شام به سالاد
حذف وعدهٔ غذایی یکی از باورهای نادرست است که باعث القای احساس گرسنگی، خستگی و علائم افسردگی میشود؛ در این شرایط، تمایل به خوردن میانوعدهٔ پرچرب و پرکالری زیاد میشود و احتمال پرخوری در وعدهٔ غذایی بعدی بیشتر میشود.
همچنین، تحمل گرسنگی برای کاهش وزن مؤثر نیست؛ زیرا وقتی خیلی گرسنه باشید، انتخاب غذای سالم دشوارتر میشود. ایجاد تغییرات کوچک و پایبندی به آنها بهترین استراتژی کنترل وزن در درازمدت است.
برنامهٔ غذایی منظم داشته باشید و از قبل برای وعدهٔ غذایی بعدی برنامهریزی کنید. تأثیر زمان مصرف غذا بر سوختوساز و سلامتی بدن هنوز بهطور کامل مشخص نیست. با این حال، سعی کنید آخرین وعدهٔ غذایی را ۲ الی ۳ ساعت قبل از خواب بخورید.
۲- حذف غذاهای مورد علاقه
حذف غذاهای مورد علاقه از رژیم غذایی نه تنها کارساز نیست بلکه تمایل شما را برای خوردن این غذاها بیشتر میکند و اگر در نهایت آن غذا را بخورید، ممکن است در پایبندی به رژیم احساس شکست کنید. بنابراین، گاهی اوقات از غذای مورد علاقه خود لذت ببرید اما وعدهٔ بعدی را سالمتر بخورید و از مقدار کالری مجاز در روز پیشروی نکنید.
قد و وزن، سن، جنس و سطح فعالیت بدنی خود را در نرمافزارهای محاسبهٔ کالری وارد کنید و مقدار کالری مورد نیاز روزانه را حساب کنید.
مصرف میانوعدههای سالم مانند میوهها، سبزیجات تازه، آجیلهای بدون نمک و لبنیاتی مانند ماست، در کنترل اشتها مؤثر است.
۳- رژیم کرفس
یکی از باورهای غلط رایج این است که اگر یک هفته هر روز فقط کرفس و کاهو بخورید، قطعا وزن کم میکنید. درصورتیکه رژیمهای غذایی دشوار در درازمدت مؤثر نیستند.
بدن برای کارکرد سالم احتیاج به مواد مغذی دارد. کرفس و کاهو مواد غذایی کمکالری هستند اما بسیاری از مواد مغذی لازم را ندارند. اگر در یک برنامهٔ غذایی، نیاز به مصرف مکملهای ویتامین و مواد معدنی دارید، نشانهٔ این است که مواد مغذی مورد نیاز بدن را از رژیم غذایی دریافت نمیکنید.
رژیم غذایی متعادل داشته باشید و میوه و سبزیجات فراوان مصرف کنید؛ زیرا سرشار از مواد مغذی و فیبر هستند.
۴- برخی از مواد غذایی چربیسوز هستند.
این یک باور رایج اما غلط است؛ زیرا هیچ غذایی باعث سوزاندن چربی نمیشود. یک رژیم غذایی خوب شامل برنامهٔ غذایی متعادل است؛ طوریکه مقدار کالری دریافتی از غذا کمتر از میزان انرژیای که میسوزانید باشد.
۵- کربوهیدرات، عامل اصلی چاقی
کربوهیدرات کمتر از چربی، کالری دارد. هر ۱ گرم چربی حاوی ۹ کالری است؛ در حالی که ۱ گرم کربوهیدرات یا پروتئین حاوی ۴ کالری است. بنابراین، کاهش مصرف غذاهای پرچرب به کنترل وزن کمک میکند.
به جای برنج، نان سفید و نوشابههای قندی از غلات کامل مانند جو دوسر، برنج قهوهای، نان و پاستای سبوسدار استفاده کنید. غلات کامل با القای احساس سیری به مدت طولانیتری به کنترل وزن کمک میکنند. از مواد غذایی پرکالری مانند بسیاری از سسها و انواع پنیر، کم استفاده کنید؛ زیرا چربی و کالری دریافتی را به میزان چشمگیری افزایش میدهند.
۶- منع مصرف چربیها
هر برنامهٔ غذایی کمچربی لزوما کمکالری نیست. جایگزینکردن چربی با سایر مواد مضر همچنان میتواند کالری دریافتی را به میزان زیادی افزایش دهد.
همیشه جدول مواد غذایی پشت محصولات غذایی را بخوانید. توجه کنید که مقدار چربی دریافتی به حجم مادهٔ غذایی که میخورید نیز بستگی دارد. برای مثال اگر به جای یک ماست پرچرب، دو ماست کمچرب بخورید، در واقع تغییری در کالری دریافتی خود ایجاد نکردهاید.
غذاهای آمادهٔ کمچرب، اغلب سرشار از قند و مواد نگهدارندهٔ مضر هستند. در صورتی که چربیهای طبیعی موجود در آجیل، ماهی و آووکادو نه تنها مضر نیستند بلکه برای سلامت پوست و کاهش خطر بیماریهای قلبی بسیار مؤثر هستند.
روغنهای سالم را که چربی اشباع کمتری دارند مانند روغن زیتون، جایگزین روغنهای ناسالم کنید.
همچنین از گوشت و مرغ بدون چربی به جای گوشتهای فرآوریشده استفاده کنید.
۷- تمرکز بر کاهش سایز شکم و پهلو
حتی بهترین رژیم لاغری نمیتواند به کاهش وزن موضعی کمک کند.
ورزش متمرکز بر یک ناحیه از بدن میتواند بر عضلات آن قسمت تاثیر بگذارد اما چربیهای آن ناحیه را از بین نمیبرد؛ بلکه باعث کاهش وزن کلی بدن و حفظ سلامتی میشود.
۸- لزوم انجام ورزشهای سنگین برای کاهش وزن
فعالیت بدنی علاوه بر فواید زیادی که برای سلامتی دارد، برای کاهش وزن بسیار مؤثر است. با این حال نیازی به انجام ورزشهای سنگین و دویدن بیش از حد نیست. حتی فعالیتهای فیزیکی سبک مانند پیادهروی سریع، انجام کارهای خانه یا خریدکردن، باعث سوزاندن انرژی میشوند و برای سلامتی مفید هستند.