تولید دوغ در منازل در چند سال اخر و با توجه به افزایش امکان دسترسی به ابزارهای تولید آسان این ماده ی لبنی افزایش بسیاری داشته است. بخصوص در مناطق روستایی که امکان نگهداری دام ها فراهم است ، استفاده از این ابزارها با رشد چشمگیری همراه بوده است.
ابزارهای مورد اشاره دستگاهی به نام دوغ زن یا دستگاه تولید دوغ می باشد. این ابزارها با گردش مدام انبرک خود و بهم زدم مدام ماست ، امکان جدا سازی کره از ماست و باقی ماندن ماده ی اضافی به عنوان دوغ را مهیا می کنند. اما دوغ زن چند نوع داشته و کدام نمونه برای خرید در منازل مناسب است ؟
انواع دستگاه دوغ زن :
دستگاه های بالازن : دستگاه های دوغ زنی که اهرم گرداننده ی آنها در بالا قرار دارد به عنوان دستگاه های بالازن شناخته میشوند. در این نوع از دستگاه ها که بیشتر در اندازه های کوچک و مناسب برای استفاده در منازل تولید میشوند، موتور دستگاه در قسمت درب دستگاه قرار داشته و عملیات چرخش اهرم دستگاه از بالا کنترل می شود.
این نوع دستگاه ها برای استفاده در منازل بسیار مناسب می باشند چرا که اندازه ی کوچک آنها و جاگیر نبودن آنها در کنار امکان تبدیل دستگاه به ظرف نگهداری شیر ، دوغ یا مواد لبنی دیگر می توان مورد استفاده قرار گیرد .
دستگاه های پایین زن : در این مدل ها موتور در پایین دستگاه قرار میگیرد . این مدل ها که از نمونه دوغ زن های خانگی گرفته تا دوغ زن های کارگاهی تولید میشوند توانایی دوغ زنی و کره گیر بالایی در حجم های بالای 100 و 200 لیتری را دارند که برای افرادی که میزان مواد لبنی تولیدی بالایی دارند بسیار مناسب می باشد.
دستگاه های پایین زن دارای دو مدل موتور می باشند. در مدل معمولی موتور به صورت عادی بر روی دستگاه قرار گرفته و راندمان مناسبی دارد. در مدل تسمه فولی، موتور از تسمه و چرخاننده فاصله داشته . در این روش صدای تولیدی کاهش یافته ، عملکرد با لرزش بسیار کمتری رخ داده و همینطور طول عمر موتور به میزان قابل توجهی افزایش می یابد چراکه فشار چرخش به صورت مستقیم به موتور منتقل نخواهد شد.
ویژگی های دوغ زن ها :
بدنه : بدنه دستگاه بسته به تولید کننده متفاوت می باشد. مهمترین اصل در تولید دستگاه ها ، توجه به مخزن ضدزنگ می باشد. این مخزن باید به طور کامل و صدردصد در مقابل زنگ زدگی ایمن باشد. از این رو از بدنه های استیل نگیر و غیر مغناطیسی و یا آلومینیوم بهداشتی استفاده میشود .
موتور : میزان قدرت موتور نسبت مستقیمی با حجم مخزن دستگاه و میزان دوغ تولیدی دارد . توجه به استفاده از تسمه فولی در مدل های کارگاهی می تواند تاثیر بسیاری در کارکرد دستگاه داشته باشد.
شیر تخلیه : وجود شیر تخلیه به منظور خارج کردن دوغ پس از جداسازی کره بسیار ضروری است. این مورد برای تخلیه دوغ بسیار ضروری می باشد.